Veel boeren hebben nog steeds geen opvolger: 'Ik ga ze niet dwingen'

@Kringloper ligt ook aan het geklaag van de ouders

@de hoef dat is waar sommige kunnen er wat van ze zijn al moe als ze beginnen

@de hoef
Zou dat niet de voornaamste reden zijn dat ze afhaken ?

voornaamste weet ik niet , en wij zijn er ook nog niet,maar hier wordt onder het eten of koffie niet geklaagd over wat dan ook ,

@de hoef wat ik hier in de buurt nu veel zie, zijn bedrijven die helemaal klaar zijn gemaakt voor de opvolger. Nieuwe stal, silo's en robots en waar de opvolger het na een paar jaar buiten de deur werken niet meer ziet zitten. Afgelopen jaar meerdere van verkocht.

@cjw73
Zou ook niet mijn ding zijn.
Alles ingericht door pa en zoon mag het aflossen.
Zit voor de eerste 20 jaar vast aan pa zijn manier van boeren.

@m uut m zijn er zat die toch echt gezamenlijk de besluiten genomen hebben met oog op de toekomst

@weurding
En toch is het goed om voor drastische besluiten voor de komende 30 jaar eerst eens ergens anders te kijken dan op je 18e? al het pad tot aan je pensioen vast te leggen.

Soms moet je wat en komt er wat op je pad, vast parkeren is makkelijker dan de zaak weer vlot trekken en een andere weg inslaan. Zelf je verantwoordelijkheid aan gaan en investeringen doen geeft meer voldoening dan het werk van pa voortzetten. Bezit van de zaak is einde vermaak.

@Noorderling die mogelijkheid moet je ook maar hebben, zijn genoeg waarbij pa niet meer in staat is het hele bedrijf nog te runnen of al een stuk ouder is dan het gemiddelde, niet iedereen krijgt kinderen rond zijn 30e

@weurding kunt gewoon arbeid inhuren en zoon de wereld laten verkennen.

@ricardo wat allemaal wel niet kan

@weurding waarom niet zo gast het hier ook

@ricardo Dat is dan weer makkelijker gezegd dan gedaan.

@pieta hoezo?

@ricardo Alsof bij iedereen zomaar even personeel op het bedrijf past. Terwijl de beoogd opvolger het je enorm makkelijk kan maken door geregeld een weekend en in de avond je te ontlasten. Dan kun je gewoon heel gemakkelijk een keer van huis. Nou zou ik het geen probleem vinden als ie een keer een paar maanden weg wou maar als ie een paar jaar de wereld wou gaan bekijken zou ik melden dat de koeien waarschijnlijk weg zijn bij terugkomst.

En ja, ik heb met personeel gewerkt en ben er volledig van teruggekomen. Doe mij maar een paar melkrobots. Die bellen hooguit voor een storing.

@pieta en ja ik heb met robots gewerkt blij dat we nu met personeel werken iedere dag blij met de jongens

@ricardo heb het hier alle twee,
wil de robots niet missen., en het personeel al helemaal niet

@ricardo Jij hebt andere vee-aantallen en een andere werkorganisatie die daar mee samenhangt. Ik wil die aantallen niet.

@pieta dat is het mooie dat je zelf het bedrijf inricht op de manier zo je wilt maar heb zelf ook buiten de deur gewerkt en denk dat dat voor iedere opvolger goed zou zijn om de voeten eens bij een ander onder de tafel te hebben

@ricardo Ik ook. 6 jaar. Geen spijt van. Maar wel altijd in de avonden, weekenden en vakanties de handen uit de mouwen gestoken thuis. Vanaf het jaar MKZ zelfs voortaan geregeld in de ochtend om inseminaties te verrichten.

@m uut m is toch meestal door pa en zoon bedacht met oog op de toekomst.

@m uut m In dat geval kan pa de laatste 10/15 jaar dus niks meer doen? Ik ben blij dat die van mij wel altijd door is gegaan, bijgebleven en bijgekocht.

@Spuit11 blij dat je pa dat ook gegund was

@Spuit11 ik ben zo'n pa die ook door gaat dat is het mooiste moet er niet aan denken om op 45e al te stoppen met ondernemen en de laatste 20 jaar niets te doen

@ricardo Vind ik ook. Mocht er geen interesse zijn van de kinderen staat er altijd nog een up-to-date object te verkopen. Dat brengt het altijd weer op.

@Spuit11 zeg ik ook , ik heb altijd een opvolger hoe slechter ik hem ken hoe meer hij betaald

@m uut m en alternatief? Niets doen omdat zoon te jong is om beslissingen te nemen?

@hans1980
Kan wel eens een goede optie zijn.
Als vader zijn eigen schulden aflost ipv ze door te schuiven.

Dit is wel een hele rare gedachte. Niemand schuift zijn schulden door bij bedrijfsovername. De schulden gaan wel ooit van de over te nemen bezittingen af.

@pieta Dat is toch hetzelfde?

@kanniewaarzijn Het gaat erom hoe je het ziet. Als je het bedrijf van je pa over kan/mag/wil nemen en het heeft een waarde van bijvoorbeeld 3 miljoen waarbij eventuele rechten en vergunningen geeneens gewaardeerd zijn. Je mag dit overnemen voor zeg 2 miljoen. Je pa heeft nog een schuld van 1 miljoen waarbij je afspreekt dat je de lopende leningen ook overneemt (omdat ze gunstige afspraken bevatten bijvoorbeeld) en je aan je pa de lieve som van 1 miljoen overmaakt. Heb je dan 1 miljoen schenking gekregen of vind je dat je dan moet zeggen dat je zijn schulden over hebt moeten nemen?

Of de bank ziet het niet zitten. Bedrijf dusdanig zwaar gefinancierd dat de opvolger niet meer kan beginnen en de vader niet meer kan stoppen.

@kanniewaarzijn stoppen kan altijd, bij melkvee wel denk ik, blijft genoeg over bij verkoop, mits niet iedereen alles tegelijk op de markt pleurt

@weurding Dat is nu precies wat overheid en RABO proberen te voorkomen. Boeren mogen gerust stoppen, graag zelfs, maar wel gereguleerd! Fosfaatrechten zijn niet voor niks ingevoerd.

@kanniewaarzijn Ik denk dat de overheid binnen niet al te lange tijd de voordelen op landbouwgrond om het over te nemen of om het te hebben eraf gaat halen zodat ze goedkoop de markt op kunnen. Dit zou ook kansen bieden aan jonge boeren. Een ervan zou kunnen zijn om de betalingsrechten bij 67jr af te schaffen en/of belasting bij overdracht te verhogen.

@m uut m Denk dat je de opvolger geen worst voor moet houden en vooral eerlijk zijn, en dan de keus laten aan de opvolger. Zie op te veel plaatsen dat vooral de ouders willen dat de zoon/dochter het over MOETEN nemen maar dat de kinderen er niet hard aan trekken . En eerlijk zijn betekend ook zeggen hard werken en weinig verdienen.Daar is niks mis mee als het maar wel gezegd wordt. Moet toch niet straks het verwijt krijgen , mijn ouders wilden dit.

Dit zegt vooral wat over jezelf. Als ik naar de prijzen kijk van grond, fosfaatrechten en wat er aan machines in gebruik is dan het niet overal armoede.

Met die mindset ga je ook nooit wat verdienen.
Oogkleppen af en kijk eerst eens een paar jaar om je heen hoe je ook geld kunt verdienen, in zowel het binnenland als buitenland. Als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg.

Je moet niet teveel tijd verprutsen bij een ander in de tijd dat je alles aan kan. Maar na je studie 3jaar rond kijken is de beste investering die je kunt doen.

@Noorderling
Dat laatste hoe ik mijn zoon ook steeds voor.
En dan ook outside the box denken en kijken.

Van zulk geneuzel komt niks goeds. Als ze behoefte hebben om "rond te kijken" weet je wel hoe het eindigt... Je wil boer worden of je wil het niet!

Goed rondkijken naar een fatsoenlijke partner is de beste en belangrijkste investering van je leven..Zie het vaak misgaan door partners die geen zin hebben in een boerderij, wel in de centen wat waard is...

Wat is er mis mee om een kalf en inseminatieseizoen mee te maken in new zeeland en te leren wat echt weiden is?
Om een half jaar herdsman te zijn op een bedrijf met 2000 koeien op de amerikaanse manier?

Dan gebeurt er meer op een dag waar je wat van leert dan thuis in een jaar aan pa zn handje en waar opa soms nog de gang van zaken bepaald. Kom er maar achter wat goed werkt en vooral wat niet.
Uiterst leerzaam om personeel of robots te vervloeken of te zien hoe mooi het kan werken als het bij je past, hoef je dat leergeld in ieder geval niet zelf meer te betalen.

@Noorderling
Zou liever nog wat breder kijken dan meer van het zelfde.

@Noorderling mee eens, maar als je tegenwoordig al van het HBO komt ben je 23-24. Als je eert mbo hebt gedaan.
Kunt ook nog heel veel leren over je eigen bedrijf, bij n ander kijken hoe het (niet) moet heb je ook veel tijd voor gehad op school.

Als je de helft van de tijd ergens andere loopt, en op je eigen bedrijf kwam bijv. de bank even langs om zaken door te nemen, Daar mis je dan ook veel van.

Bij n ander kun je ook veel leren, maar thuis vaak net zo veel.

@Toekomst0
Klopt, het kan prima verweven zitten in je studieperiode.
Daarin moet je wel de kansen zelf creëren of die kans krijgen. Rond die leeftijd is je blik nog wel beperkter, heb achteraf ook pracht kansen laten schieten waarvan je nu denkt, had ik maar..
Je bent nooit uitgeleerd, maar zou met de kennis van nu het zeker heel anders aangepakt hebben. Al is er nu met het internet, fora en youtube ook makkelijker achter een adres te komen waar je denkt wat op te kunnen steken.

Heb me echt verbaast wie nog bij de buurman stagelopen en in het buitenland ook een veilig adres opzoeken, vaak geëmigreerd oud buurman of waar je je met dialect nog kan redden over de grens en in het weekend weer naar de keet kunnen.
Dan doe je jezelf hopeloos tekort in een tijd dat je alles zou moeten mogen en kunnen doen.

@Noorderling Ik weet het niet, als ik naar mijn eigen klas keek, is bijna iedereen die eerst andere dingen is gaan doen, uiteindelijk geen boer geworden. Ook zie je veel dat jongens eerst uit gaan werken terwijl het bedrijf maar een beetje doorsuddert en eigenlijk achteruit gaat, pa werkt zich nog op zijn 60ste een slag in de rondte om het af te krijgen en zo tegen als het echt niet meer kan komt zoon volledig thuis en weet eigenlijk niet meer waar ie moet beginnen. Mijn ervaring is dat de echt grote slagen worden gemaakt in de periode dat pa nog `jong`is, zeg rond 55, zoon een goeie 20, dus weinig betaalde arbeid, oog op de toekomst. Als je echt boer wilt worden moet je er dan volgens mij bij zijn. Eerlijk gezegd vind ik het grote onzin dat pa dan geen schulden moet gaan maken, die als het goed is zijn gestoeld op de visie van de opvolger. Dan is het toch niks meer dan normaal dat de opvolger die overneemt, voor hem is er geinvesteerd. Doodzonde om die periode te verlapzwansen om de wereld in te trekken, een privilege waar we ineens de laatste 20 jaar van de hele mensheid niet meer zonder denken te kunnen en daar recht op hebben, wat is er mis met een weekje duitsland of Frankrijk.
Zo tegen de tijd dat pa er geen zin meer in heeft of niet meer kan, en jezelf er een paar in de luiers hebt lopen en dat ook tijd vreet, heb je er een solide bedrijf staan waarin je wat meer kunt consolideren. Tot het moment dat er een eventuele opvolger zou zijn. Ik ben altijd blij dat ik niet bij mijn pa met dat soort gedoe aan hoefde te komen dat ik er bijvoorbeeld een jaar tussenuit wilde. Ja mocht wel, maar dan werd ik wel voor een keuze gesteld in goede harmonie.

@ntd79 ik heb erbij verschillende in de klas gezeten die flink geinvesteerd hebben waar de koeien nu weg zijn. Daar kan ik ook allerlei conclusies uit trekken. Ik vind dat je op je 20e niet in staat bent om te overzien wat je de rest van je leven wil. 5-10 jaar en een vaste relatie verder ben je daar meer toe in staat. Las laatst hier een verhaal van een jonge dertiger die het niet meer zag zitten en hoopte dat melkrobots hem wat meer plezier zou gaan geven. Die zou met zijn 20 ws ook een andere keus gemaakt hebben met de kennis van nu.

@robbies vindt het wel negatief. Ik ben op m’n 18 de begonnen. Zat nog op school. Met vaste planten. Jaar later samen met m’n broer. Op m’n 21 land gekocht. En langzaam door gegaan en gekocht. Tuurlijk weet je niet waar je aan begin. Heb daar bij jaren lang in de bouw gewerkt. Dan ben je blij als je lekker op je eigen toko aan de gang ben. Zonder strijd geen overwinning!

@Zwaagdijk jij begon met een bedrijf en hier gaat het over overname en de investeringen voorafgaand.. En denk dat vaste planten ook weer wat anders is dan melken. Je zult er ongetwijfeld druk mee zijn, maar 14x per week stalwerk is best een sociaal dingetje. Zeker voor partners.

@robbies Het is nog niet zo heel lang geleden dat de meeste mensen vaak op hun 13 de al de keuze maakte, wou je iets met je handen doen, ging je naar de LTS wou je iets met je hoofd doen naar de HAVO. Ik zeg niet dat dat goed is, maar ik vind dat we niet verder moeten doorschieten in het begrip hebben en het pamperen van jeugd. Je leven niet kunnen overzien als je begin 20 bent en dan nog niet geschikt bent om een keuze te kunnen maken? Waarom kon dat eerder wel en schijnbaar nu de laatste jaren niet meer. Ik leef voor mijn bedrijf, als er een bij zit nu die het wil overnemen, met alle liefde, maar als ze daar tot hun dertigste voor nodig hebben om die keuze te maken, het spijt me wel, dan ben ik maar heel slecht, maar die tijd gaan ze niet krijgen. Zal ik me na mijn 60 ste nog in allerlei bochten moeten gaan wringen met personeel en de volle zorg hebben voor het bedrijf, gaat niet gebeuren.

@ntd79
Ern gefundeerde toekomstkeuze laten maken noem ik niet pamperen.

@robbies maar je zie op een gegeven ogenblik gerust wel of er passie inzit bij de jeugd. Ik kan verschillende melkveehouders, de 1
Met robot de ander melkt. Je moet de toko wel voor elkaar hebben. Een grote melkput. Die jongens staan met plezier 100
Koeien effe te melken. Gaan ook na de kroeg en of uit eten. Alles staat met passie. Dr moet vuur inzitten

@robbies Ik wel. Kijk, uitzonderingen zijn er altijd, als pa zijn opvolger op 25 jarige leeftijd krijgt, oke, wat meer rek. Maar tegenwoordig wordt dat meer regel na je 30 ste, ook al omdat ze hier meer tijd voor zichzelf nodig hebben, prima. Melkveehouder is zo`n manier van leven waar je in moet groeien, liefst samen met je eventuele partner. Maar het houdt gewoon straks in dat pa je die keuzetijd moet geven terwijl hij nog ver na zijn 60 ste, richting de 70, moet doorbuffelen op het bedrijf omdat de eventuele opvolger een gefundeerde keuze wil maken, ik noem dat wel pamperen, en ik zou dat als ik degene was die dan misschien op zou gaan volgen, dat niet eens op mijn geweten willen hebben.

@ntd79 je begint al op te schuiven. Eerst was het op de 20e slagen maken en nu al 25-30.

Iedereen doet het op zijn manier. Als je graag wil dat je zoon op jonge leeftijd de verbinding met het bedrijf aangaat, dan zijn er ook andere mogelijkheden dan maar meteen te investeren. Stap er bijvoorbeeld zelf ff een paar jaar tussenuit door ergens anders te gaan werken. Sta hem bij, ontlast hem en laat hem zijn eigen beslissingen en fouten maken. Maar dat zie ik ook heel weinig.

In andere veehouderijen zie je dat wel. Ga maar een paar jaar huren links of rechts en dan zie je zelf welke invloed je hebt op resultaat. Goede leerschool.

@robbies Nee, ik haal de leeftijd erbij die jij noemde, 20 jaar niet en 5 tot tien jaar later wel. Dat maakt bij mij 25 tot 30. De genoemde 20 was mijn voorbeeld. Toen ik 20 was kreeg ik van pa het beheer over de rekeningen, mestboekhouding, de hele rattaplan, asjeblieft. Hij overzag het natuurlijk wel. Ik sta er anders in dan jij. Mijn eventuele opvolger mag zich bewijzen, hij of zij krijgt een miljoenenbedrijf in handen waar ik en generaties voor mij met bezieling op hebben gewerkt tegen een vriendenprijsje ten nadele van broers en zussen die hem of haar dat gunnen, laat dan maar eens zien dat je dat waard bent, bewijs je maar, en ik vind dat ik mag verwachten dat je mans genoeg moet kunnen zijn om keuze voor je 25ste te kunnen maken.

@ntd79 vertrouwen geven is heel wat anders dan meteen op het investeringspedaal te trappen. Ik denk dat elke opvolger erbij gebaat is dat de vorige generatie een stapje terug doet. Maar ik reageerde vooral op het stukje dat het bedrijf ontwikkeld moet worden in de jaren dat pa nog jong is en de zoon rond de 20. Ik vind dat jong om ze een financiële verplichting aan te laten gaan.

@robbies als je 20 ben ga je toch 2 jaar in maatschap, en als je dan denk ik wil door dan kan je altijd nog weer investeren.

@robbies dat ben ik met je eens, pa en ma moeten de opvolger ruimte en beslissingen laten nemen. Maar investeringen, hoeven geen grote te zijn, die komen toch wel bij opvolging, dat is gezond, de opvolger wil het bedrijf naar zijn idee inrichten. Wat is er dan mis mee dat pa gewoon de financiering aangaat. De zoon of dochter de eerste jaren in maatschap van gebruik en genot in het bedrijf laat meedraaien, en op het gepaste moment een juridische maatschap of direct een overname door te voeren. Dit kan natuurlijk wel op zijn dertigste, maar dan heeft ie al behoorlijk wat vlieguren en weet je inmiddels wel uit wat voor hout hij of zij gesneden is. Bij een overname krijgt degene ook uiteraard de hypotheek erbij, maar als het goed is, is die ook grotendeels tot stand gekomen door de opvolger zijn keuzes.

Je begon met dat echt grote slagen gemaakt worden als Pa nog jong is. Dan leg je in mijn ogen een onevenredig grote druk op de bedrijfsopvolger, als het leeftijdsverschil 35 jaar is bijvoorbeeld. Een opvolger moet zijn eigen keuze maken en niet het slachtoffer zijn van pa zijn ongeduld. De opvolger kan er ook niks aan doen als pa op "latere" leeftijd (maar gemiddeld in de maatschappij) aan kinderen begonnen is.

Verder zitten er ook natuurlijk culturele verschillen in Nederland. Ik ken er weinig die voor hun 30e al volop in de kinderen zitten, maar in andere gebieden in Nederland trouwen ze van huis uit en lopen bij leeftijdsgenoten (35+) als bijna volwaardige knechtjes rond.

@robbies euh, de opvolger is meestal hongerig en energiek, het gaat van hem uit, niet van de ouders mag ik toch hopen. Grote slagen, daar bedoel ik, als je wat wilt dan is dat een mooie tijd. Maar puur al om als optie te noemen dat pa ook buitenhuis kan gaan werken om ruimte te geven aan de opvolger, geeft wel aan dat we te verschillend tegen dit verhaal aankijken. Ieder zijn mening.

Zo staat het er niet. Je zegt: "Mijn ervaring is dat de echt grote slagen worden gemaakt in de periode dat pa nog `jong`is, zeg rond 55, zoon een goeie 20, dus weinig betaalde arbeid, oog op de toekomst. Als je echt boer wilt worden moet je er dan volgens mij bij zijn. Eerlijk gezegd vind ik het grote onzin dat pa dan geen schulden moet gaan maken, die als het goed is zijn gestoeld op de visie van de opvolger. Dan is het toch niks meer dan normaal dat de opvolger die overneemt, voor hem is er geinvesteerd".

Ik vind dat je dan een onevenredige druk op een kind legt, want je hebt 0,0 ervaring in het leven als je begin 20 bent. Je ontzegt hem het recht om op minder jonge leeftijd nog van gedachten te wisselen. Maar wat je zegt: Ieder zijn mening

@robbies oké, dan doen we gewoon helemaal niets. Maar je brengt het wel met drama. Zo'n jongen heeft nog jaren de tijd om te beslissen, als je hem in maatschap opneemt, als de intentie er maar is, als het niet is wat ie ervan verwacht kan hij die keuze jaren later nog maken. En erbij, dus als je ouder bent dan maak je geen verkeerde keuzes meer? Maar normaal is het vaak zo dat zo'n jongen plannen heeft. Hoe wil die dat uitvoeren dan? Zal pa hem toch echt mee moeten helpen, zelf heeft hij nog niks, ook geen onderpand. Maar ik snap jou ook wel, maar puur vanuit mijn karakter zou ik daar echt heel slecht mee kunnen omgaan. Alles is hier gebeurt met een bepaald enthousiasme en passie, ik hoop dat toch wel terug te zien in een opvolger. Normaal zou het zo moeten zijn dat de ouders de opvolger op jonge leeftijd nog wat remmen voor al te veel enthousiasme. Die passie moet je als melkveehouder wel hebben, anders kun je veel beter iets anders gaan doen als je alle keuzes rationeel gaat maken.

@ntd79 Denk dat er inderdaad wel wat karakterverschilen tussen jou en mij zitten. Niet erg, niks menselijks is mij vreemd. En het is ook allemaal geen drama. Denk dat we allebei wel voorbeelden kunnen noemen waar onze verschillende visies succesvol zijn uitgepakt. Het belangrijkste is dat er duidelijkheid is over de verwachtingen van allebei de kanten.

@robbies dat heb ik ook als ik sommige mensen hier op prikbord hoor praten, dan vraag ik me oprecht af waarom degene nog boer is.

Ik sluit me aan bij @de hoef. Klagen brengt je ook nergens.

@robbies
Wat blijft er, vooral in de melkveehouderij, toch een groot taboe rusten om bestempeld te worden als "laatste generatie boer/ mislukte boer" of hoe ze het achter je rug om ook allemaal benoemen.
Lijkt wel iets van alle tijden te blijven. Zelfs nu nog, waarbij zeker in het Brabantse, m.i. het overgrote deel, komende 5-10 jaar tot die categorie zal gaan behoren.
Ben nog altijd blij dat ik over dit onderwerp in het (verre) verleden openlijk met mijn ouders heb kunnen bespreken en ernaar heb kunnen handelen. Beiden tevreden. Zie momenteel veel leeftijd-/klasgenoten en hun beoogde opvolgers behoorlijk "worstelen". Best wel ernstig.

@diezel dat probleem ligt bij de ouders, die zetten zn druk op het kind als falen ,
maar als het kind ziek wordt en stopt, is het weer wel normaal,
en als hij of zij te ver gesprongen is is het een loser
ouder zijn is niet eenvoudig vandaag de dag, maar kind zijn ook niet
mijn ouders hebben voor ons een goed bedrijf weggezet, ik hoop dat wij dat ook kunnen voor de kinderen mits ze zin hebben ,we dwingen er geen 1 maar motiveren ze wel

@de hoef spijker op zijn kop

@de hoef Ik denk dat het op korte termijn wel snel veranderd. De laatste generatie waarvan het automatisch werd aangenomen dat ze boer werden om het bedrijf voort te laten bestaan gaat er nu zo`n beetje uit. Dat is niet negatief bedoeld voor die generatie, die zijn nog net in een heel andere tijd groot gebracht, alles was nog wel snel een schande vroeger.

@ntd79
Motiveren is ook ruimte bieden om eerst ergens anders te werken. Zijn toch ook verschillende hier in de omgeving die eerst een totaal andere opleiding hebben gedaan plus werk en dan toch nog de beslissing nemen om boer te worden.
Vaak zijn dat de boeren die passie hebben en een andere insteek. Zie ook jongens die aan vaders hand verschrikkelijke expansiedrift hadden nu wat vastlopen.
Eerst ergens anders kijken brengt je veel in mijn beleving.

Waar was die passie dan toen ze voor een andere opleiding/werk kozen?

@m uut m maar m en m, nogmaals, prima. Maar liever dan als onderdeel van een bepaalde strategie, zoals jij het hier volgens mij ook wat beschrijft. Maar voor mij niet als een opvulling van een jarenlange twijfelperiode.

@m uut m “zie ook “

U ziet wat u wilt zien

@Kid creole
Hier op prikkebord zitten allemaal geweldige boeren, anders hadden ze geen tijd om hier te ouwehoeren.
Maar er is een steeds grotere groep boeren die financieel helemaal vastlopen. En mijn inziens vaak door teveel expansiedrift. Hoor geluiden (bank, boekhouder ) dat 1 op de 3 melkveehouders in Friesland betalingsproblemen hebben.

@m uut m het zou kunnen, maar ik denk dat onze kracht hier geweest is omzet draaien , en op de kosten letten

@de hoef
Jij was ook meer van spantjeprutsen toch.

@m uut m ja iedere week 1

maand

@m uut m een boekhouder en bankman begint nooit uit zijn eigen te praten,een gesprek word er op aan gestuurd.
En dan vertellen ze of onthou je wat je wilt horen.

@Kid creole
Wat jij wilt.

Ik probeerde juist duidelijk te maken dat dat helemaal niet erg is. Levensgeluk is belangrijker dan het voortbestaan van de boerderij.
Er stoppen er meer dan dat er doorgaan en geen enkele stopper vindt het erg als de koeien weg zijn.

Ik denk dat die er wel zijn maar die slaan niet zo hard op de trom als degene die o zo blij zijn dat ze gestopt zijn. Vraag @weurding of @dorpsrandhoeve maar eens.

@pieta ik mis de regelgeving anders totaal niet

@weurding Hij had het over de koeien he!

Uitzonderingen bevestigen de regel. Ik kan er ook een paar taggen die heel blij lijken te zijn dat ze geen koeien meer hebben. Maar dat doe ik niet

@robbies
Hoe harder ze het zeggen hoe meer ze het missen.

@robbies Daar ging het mij niet om. Zijn er genoeg die met "pijn in het hart" gestopt zijn. En er zijn er ook die het de beste beslissing ooit vonden van zichzelf. De middengroep zal wel het grootst zijn. Jammer dat de koeien er niet meer zijn maar ook wel de momenten zien waarop je ze niet mist.

@diezel Toch denk ik dat zelfs in deze tijd nog, beoogde opvolgers idd ook nog steeds geoogde opvolgers zijn die het toch ergens aanvoelen dat pa en ma toch wel lichtelijk teleurgesteld zouden zijn bij een andere keuze.

@ntd79 Ik denk dat ze het bij jou wel zouden voelen. Tenminste zo kom je op mij hier over. Van mijn kinderen zou ik het zo niet weten. Maar van mij mogen ze wat anders gaan doen. Als ze maar kiezen. En ik moet dan weer opletten dat ze niet denken dat het niet zou mogen, het bedrijf opvolgen.

@pieta oh nee, nu begrijp je mij totaal verkeerd, maar dan ook echt helemaal verkeerd. Ik ben daar juist het tegenovergestelde in, ik begrijp ook niet waar je dat daaruit opmaakt, maar dat doe je wel vaker, eerlijk gezegd. Ik ben daar juist heel rationeel in. Maar ik pas ervoor een bedrijf in de benen te houden voor iemand die twijfeld op bijvoorbeeld zijn 25ste, ik wil alles wel doen, maar het moet wel een richting op gaan. Na een werkzaam leven van 40 a 45 jaar mag je dat toch een keer verlangen.

@ntd79 Toch schrijf je nu dat ze het op hun 20e moeten weten en niet meer moeten gaan twijfelen op hun 25e. Maar ik zal het wel weer verkeerd begrijpen. Het is slechts de indruk die ik krijg. Ik ben zelf wel zo eerlijk om te zeggen dat als ze bij mij over een jaar of 5 weinig tot geen belangstelling hebben dat ik dan zomaar zou kunnen stoppen.

@pieta ik vind de indrukken die je soms benoemd op de ander niet zo prettig, deed je in de 10 cent discussie ook. Robbies en ik hadden een kleine discussie maar volgens mij valt er geen verkeerd woord of ga ik ergens in of doe een aanname over zijn persoonlijke situatie.

zo heb ik het niet ervaren hoor. Ik betrek niet zo snel iets op mezelf.

@ntd79 Het is hier een discussieforum. Ik beledig je niet. Ik benoem het zo ik het ervaar. Klopt het niet dan kan dat. Dat is alles. Dit mag ik natuurlijk ook niet zeggen maar ik vind ook dat je je snel aangevallen voelt.

Ik kan denk ik weleens wat fel mijn mening verdedigen, maar ik word niet persoonlijk. Jij beledigd niemand, maar als je bijvoorbeeld in een discussie zit dat ik 10 cent aflossing teveel vind, betekend dat niet dat ik dan zelf heel krap zit, die gooi je er dan even in. Ik vind dat je dat soort dingen niet in een discussie doet, en nu doe je exact hetzelfde weer, en daar kan ik wat narrig van worden.

Volgens mij zei je dat zelf. En van 10 cent aflossing zit je vaak krap want dat kan maar net. Het wordt tijd dat je het eens een keer wat luchtiger opneemt. Of dan in ieder geval wat ik schrijf. Ik zit hier niet om jou te beledigen. Maar ik schrijf wel wat ik denk.

@pieta haha, ook nu weet het weer mooi te brengen

Dat deed er hier in de buurt ook één. Jongen stopte een jaar later. Zin er af.

Ik denk wel wat meer aan de middenweg. Ik denk niet dat je ze al helemaal vast moet pinnen op hun 20e maar er zal wel belangstelling en inzet moeten zijn. Maar als ze eerst drie keer de wereld rond willen, allerhande andere dingen willen gaan proberen en tegen hun dertigste aankomen dat ze wel willen boeren dat ze bij mij dan te laat zullen zijn.

@pieta ik nuanceer dat vaak genoeg in mijn reacties, nu wordt het gebracht alsof de opvolger op zijn twintigste verjaardag op een stoel wordt gezet om een keuze te maken. Ik wil bij mijn eventuele opvolger wel wat kunnen zien dat het er ook daadwerkelijk in zit, en dat wil ik idd kunnen zien als degene 20 is. Lijkt me voor degene ook handiger ivm studierichting, dan ben je straks de zoveelste has-er. Als je niet overneemt of er sterke twijfel is kun je volgens mij veel beter een andere studierichting kiezen.

@ntd79
Waarom denk je dat een agrarische opleiding beter is voor de opvolger?

@m uut m out of the box denken is niks mis mee, maar er zal toch wel iets van een focus moeten zijn. En niet meegroeien in het bedrijf en geen agrarisch getinte opleiding, ik weet het niet. Kan werken, maar ben nog niet overtuigd

@ntd79 Daar ben ik mee eens.

@de hoef maar de staat verziekt het helemaal voor ze.

@Kringloper
Onzin.
Waar een wil is, is een weg.

@m uut m Dat is dus onzin.

@verbi
En toch zijn er nog jongeren die zelf een agrarisch bedrijf opstarten, zowel veehouderij als akkerbouw. Als die wil er is, en ze hun spaargeld daarop inzetten heeft dat zeker kans van slagen, anders waren ze al niet zo ver gekomen.
Dat hoeft niet direct 50ha eigendom en 100 melkkoeien te zijn.
Beginnen met wat grond of stallen te huren en daaruit hun bedrijf opbouwen.

Groot voordeel is dat je ook geen erfenis uit het verleden hebt die geld kosten ipv opbrengen.
Als je bijvoorbeeld grond huurt hoef je maar in 1 teelt te investeren, ipv tarwe en allerlei noodzakelijk kwaad erbij moet doen waar je niets mee opschiet.

@de hoef Uit ervaring hoe harder men pa klaagde hoe groter de uit daging bij mij was om het op te lossen. Ik zie het meer in de [verwaandheid] Studie en nog eens studie. Achter de lab top wordt je geen boer. Terwijl het zo mak
kelijk allemaal is.

@de hoef Vaak nog aangevuld door de cynische houding van steeds meer docenten op de agrarische scholen, met name in het MBO. Dit wordt jonge leerlingen met de paplepel ingegoten, inclusief een ongezonde mate van wantrouwen richting de overheid. Daar wordt de start van je ondernemerschap niet leuker van, en daardoor zéker ook niet makkelijker.

@de hoef Misschien maar je ziet ook dat de kinderen op school kennis maken met Betaberoepen. Hier zijn ze inmiddels met vragen bezig van waarom een boerderij beginnen als er kweekvlees, uv groenten, meelwormen etc. komen.

Van de week nog een behoorlijke tijd een jongen van 24 jaar gesproken.....afgestudeerd in Dronten en sinds kort in maatschap met zijn ouders ......prachtig gesprek, enorm positieve instelling en belangstelling.

Veel klagers zijn een beetje vast geroest.

Zou zeggen ... doe er een beetje kruipolie aan en probeer het eens weer.

@Kringloper

@Twentsch Land Is dat niet meer een tip voor een ingedut seksleven?

Dan heb je geen kruipolie nodig maar een vetspuit.

@marcsterreborn

@marcsterreborn de zweep erover.

@Twentsch Land Zeiden men zussen vroeger ook alijd. Proaten als brugman maar in ber how maar.

@Kringloper of ouders gunnen het de opvolger niet, zulke schrijnende gevallen zijn er ook, terwijl opvolger potentie genoeg heeft

@weurding die zijn er ook ja paar miljoen beuren , en bij belasting brengen

@weurding z’n gevalletje ken ik ook. Die zat niet ver van jou vandaan.

@DutchDairyFarmer iedereen kent wel een gevalletje dicht bij hun denk ik, ik wel meerdere

@weurding Kan ook andersom

@verbi ja, ook.

@weurding Mijn zoon is nu 19 en zzp er en komt met 7k thuis in de maand,ondanks dat ik knetter druk ben is het goed dat hij leert met andere te werken.Als het weer kan moet hij een half jaar naar de USA en dan mag hij kijken hoeveel hij er wil melken.Melkt er nu ruim 400 maar hij kan ook zeggen 250 of naar de 1000 of helemaal geen.

@topmelker Van wie is die [moet, mag, wil.]

@topmelker dan is jou zoon op zijn 19e topverdiener

Nooit gaan melken dan want dan gaat ie dat niet meer halen.

@George
Daar moet ook nog vanalles vanaf. 60uur per week x 30 euro. Hoef je nog geen raketgeleerde voor te zijn.

1000euro winst per koe lukt wel. Kom je al een eind in de buurt.

@Noorderling 60 uur per week buiten de deur redt je vaak niet tot je 60e.

@Noorderling 1000 euro per koe zal wel lukken, maar vergt wel een investering hè

@Kringloper als je alles verkoopt kun je al je kinderen financieel een mooie start geven ipv eentje in de schulden steken en de rest niks

@Dirk van Zetten je kunt jezelf ook een mooie oude dag geven.

@Dirk van Zetten
Kinderen zijn dan vast heel dankbaar, net als de Belastingdienst.

@Noorderling
Ik ken zelfs akkerbouwers die hun eigen grond verkopen paar loodsen erbij en gewoon meer gaan huren, die eenmalige teelten betalen ze vaak ook nog wat meer huur voor, maar als het echt vakmensen zijn die goed pootgoed kunnen telen kunnen ze daar ook beter geld insteken dan overal de mindere grond huren voor de laagste prijs opscharrelen en de hele zomer druk met haspels en bronnen slaan of juist moren om het eraf te krijgen.

@grös Is een keuze om zo te boeren maar houdt wel effe rekening met je pensioen.

@grös die ken ik ook, maar heeft vaak een financiële reden

@weurding
De meeste stoppers van de laatste jaren hier ook, en ook de 'overstappers' bij FrlCampina, en net zo goed bij melkveehouders die vroeger zelfs machines hadden en nu ineens alles in 'Lease'.

@grös waarom zou een stopper zijn grond verkopen en andere grond terug huren?

@weurding
Ik bedoel, om financiële redenen, de stoppers hier in de buurt stoppen meestal om de simpele reden; geld op..

@grös dat kan ik hier in de buurt niet beamen

@grös Hier in de buurt niet. Verkopen misschien een perceel om van de laatste schuld af te komen nadat ze fosfaatrechten hebben verkocht.

@pieta
Hier een paar jaar terug wel een boel, en laatst eenzelfde bedrijf nog een keer, ze maken mij niet wijs dat dat altijd uit weelde is op hun leeftijd. Het meeste wat Theo verhandelt gaat volgens mij ook wel op financiële gronden. Echte stoppers die gewoon kallem an willen doen ook wel maar die gaan niet een paar jaar ervoor nog een nieuwe stal of melkstal erbij zetten.

@grös Dat met die handel van Theo ken ik niet.

@pieta
Dat komt omdat Theo in Friesland woont.

@m uut m Ik had wel een vermoeden dat het daar over ging. Hier zie je toch meer wat grond in de verkoop en fosfaatrechten weg en ze zijn helemaal los van de bank met een mooi spaarcentje en nog een inkomen uit bedrijf wat over is.

@grös Tja dat zijn de echte ondernemers. s

@Ted6 Ja is zo en niet alleen in de landbouw. Zo zei een transport ondernemer ooit tegen mij: "je kan het beste maar 1 vrachtwagen hebben en eigen rijder zijn, of je moet een groot bedrijf hebben met honderden vrachtwagens. Ben je alleen dan kan je het bedrijf vanuit huis en de cabine regelen. Maar zodra je een paar vrachtwagens hebt en ook personeel, dan moet de boel gepland worden, veel meer administratie, personeelszaken. Maar een planner aannemen is pas interessant vanaf een x aantal vrachtwagens, ook een personeelschef kan pas uit vanaf een x aantal medewerkers, etc. Met meerdere werknemers heb je ook een kantoorpand nodig, met meerdere vrachtwagens ook een terrein om ze te parkeren in bv weekend. Bij kleine bedrijven zijn dat soort kosten per vrachtwagen/per medewerker veel groter als bij een groot bedrijf.

@walker1
Tja het hebben van vrachtwagens en landbouw zijn eigenlijk beide wel uitgemolken sectoren.

Hoeft niet,maar meesten vinden het (gelukkig)wel mooi als het fam bedrijf ter plekke of elders voortgezet kan worden.

@jan.1 hz gelukkig? Ik vind het mooi als mijn kinderen iets kiezen wat bij hen past, ongeacht van wat ik mooi zou vinden.

omdat ze bij geen opvolging boer af zijn ,
waarom heeft jou niemand opgevolgd eingelijk

@de hoef zal wel zijn omdat ie te veel klaagt en zeurt

Kinderen waren nog erg jong waren toen ik al genoeg van de melkemmer had
Maar goed dat ik daarop niet gewacht heb, ze hadden geen enkele interesse
En anders had ik ergens met 70 jaar er nog tegenaan gemoeten.

@arie.j had jou kwaliteiten hoger ingeschat, tenminste niet dat je met jou kennis nog iets zou "moeten" op je 70e

dus gekozen voor materialisme

Rare opmerking, zeker als je mijn situatie zou kennen.
Als je meer wilt weten stuur je maar een pb
En verder: In 50 á 60 jaar zijn hier en elders 8 tot 9 van 10 melkveehouderij bedrijven verdwenen, Maar er doen nog boeren alsof een opvolger de normale situatie is, en er geen hebben, dat moet uitgelegd worden.
Draai het liever om, dat is meer de werkelijkheid.

was meer effe prikkelen, welke kant het opging

@de hoef @arie.j Wat is het probleem met geen opvolger hebben en boer af zijn? Dat is toch voor iedereen een persoonlijke keuze? Mijn vader van 71 is ook altijd boer geweest, nu enkel nog hobbyboer, maar mijn 2 broers en ik hadden geen van drieën interesse in een overname. Daar hebben we nu we alle 3 in de 40 zijn nog steeds geen spijt van. Ik weet nog goed dat we midden jaren 90 nog zaten te denken aan nieuwe varkensstal waar flinke hypotheek voor nodig was. Eén broer en ik wisten toen al wel dat we niet de varkenshouderij in wilden, jongste broer twijfelde toen nog. Uiteindelijk niet geïnvesteerd en uitgebreid. Was maar goed ook, want in '97 en '98 heerste de varkenspest en zijn ook bij ons de varkens geruimd. Heeft bakken met geld gekost, als we toen jaar voor de pest ook nog eens nieuw gebouwd hadden en een miljoen hypotheek hadden dan was of het hele bedrijf failliet gegaan, of pa stond nu met zijn 71 jaar nog elke dag in de varkensstal te ploeteren om de hypotheek af te lossen. Terwijl hij nu een beetje met wat vleeskoeien kan hobbyen en zich financieel nergens zorgen over hoeft te maken.

Wat ik hiermee wil zeggen is dat stoppen of afbouwen van bedrijf ook gewoon een hele verstandige keuze kan zijn, of een betere keuze dan boer blijven enkel en alleen om maar boer te zijn. Of moet men kinderen maar dwingen om een bedrijf over te nemen en boer te worden, enkel omdat pa ook boer was, net als opa, enz? "Ik ben de 4e generatie boer op het bedrijf" Zoiets hoor je ook alleen maar in de landbouw, tja is misschien even minder leuk als de 4e generatie boer ook de laatste generatie is, maar is dat nou echt een probleem? Ik heb nog nooit een tandarts horen zeggen dat hij de 4e generatie tandarts is in de familie en het jammer vind dat zijn zoon geen tandarts wil worden.

helemaal niks mis mee, maar de vraag was waarom ze geen opvolger hadden

@de hoef Daar kunnen heel veel verschillende redenen voor zijn. Voor mijzelf was het vooral de astma die ik helaas heb en daardoor na paar minuten in varkensstal al harstikke benauwd had. Varkens en eigenlijk vee in algemeen was dus niks voor mij. Mijn jongste broer heeft nog wel even geprobeerd, toen die interesse in de boerderij had zei pa: "ik weet nog een huurstal, ga het eerst maar eens proberen in die huurstal" Broertje heeft toen jaar die stal gehuurd, paar rondes biggen afgemest en is eens gaan tellen. Was dat jaar nog best een goed jaar voor varkens, hij heeft ook geen verlies geleden, maar toen die de winst deelde door het aantal uren werk wat er in zat, was hij er gauw klaar mee, voor dat uurloon had hij net goed vakken kunnen gaan vullen bij de supermarkt. Hij is uiteindelijk brandweerman geworden en heeft zich binnen de brandweer al aardig omhoog gewerkt in de rangen, die heeft echt geen spijt dat hij geen boer geworden is.